Mật ong chứa đường fructose, glucose, saccharose, maltose, phytogen, choline, biotin và các loại sinh tố; là món quà quý giá mà thiên nhiên ban tặng cho con người. Do giá trị dinh dưỡng cao và hương vị thơm ngon, mật ong thường được dùng làm gia vị trong chế biến thức ăn, bánh kẹo và tá dược trong các thuốc hoàn, thuốc nước của Đông y.
Mật ong vị ngọt, tính bình; vào kinh tâm, tỳ, vị và đại trường. Có tác dụng nhuận phế bổ trung, nhuận tràng, thông tiện giải độc. Dùng cho các trường hợp viêm khí phế quản, ho khan ít đờm, táo bón, đau do loét dạ dày tá tràng, tắc ngạt mũi, viêm loét miệng. Hằng ngày dùng 10 - 50g dưới dạng ăn tươi, nấu, làm tá dược thuốc nước, thuốc hoàn.
Mật ong được dùng làm thuốc trong các trường hợp
Hoạt trường thông tiện: mật ong 2 thìa canh, chiêu với nước đun sôi, uống ngày 1 lần. Trị táo bón.
Nhuận phế, trị ho:
Bài 1: mật ong 2 thìa canh, hạnh nhân 12g, gừng sống 4g. Lấy hạnh nhân, gừng tươi sắc nước, hòa với mật ong để uống. Tác dụng trị phế khí không thuận, ho, tức ngực.
Bài 2: mật ong 1 thìa canh, chiêu với nước đun sôi, uống. Trị ho khan không có đờm, họng khô háo.
Bài 3: mật ong 20g - 60g, cam thảo 8g. Sắc uống. Dùng khi đau dạ dày.
Bài 4: mật ong 60g, cam thảo sống 12g, trần bì 2g. Sắc cam thảo và trần bì lấy 200ml nước, bỏ bã, thêm mật ong vào. Ngày uống 1 thang, chia uống 3 lần. Trị loét dạ dày - tá tràng.
Món ăn - bài thuốc có mật ong
Vừng đen trộn mật ong: vừng đen, mật ong liều lượng tương đương. Vừng đen rang chín tán mịn, mật ong vừa đủ. Mỗi ngày 2 lần (sáng, chiều), lấy mỗi thứ hai thìa trộn nhuyễn đều ăn với nước sôi. Dùng cho người cao tuổi táo bón mạn tính.
Mật ong trộn nước trần bì cam thảo: cam thảo 10g, trần bì 6g, mật ong 50g. Cam thảo, trần bì sắc lấy nước bỏ bã, đem trộn với mật ong, chia 3 lần uống trong ngày. Dùng cho các bệnh nhân viêm loét dạ dày - tá tràng.
Lê hấp tẩm mật ong: lê 1 quả khoét bỏ phần lõi hạt, cho mật ong vào, đem chưng cách thủy, ăn. Dùng cho các trường hợp sốt nóng âm ỉ, ho khan kéo dài, miệng họng khô khát, mồ hôi trộm.
Mật ong trứng gà: mật ong 50g, trứng gà 1 quả. Cho mật ong vào ca nhỏ, đun cách thủy cho sôi lăn tăn, đập trứng gà vào, khuấy đều. Ăn ngày 1 - 2 lần. Dùng cho các trường hợp viêm khí phế quản mạn tính.
Nước sắc bách bộ bạch cập trộn mật ong: bách bộ 25g, bạch cập 25g. Sắc lấy nước, hòa với mật ong liều lượng thích hợp, chia 2 lần uống trong ngày. Dùng cho các trường hợp lao phổi, giãn phế quản khái huyết.
Mật ong trộn nước sôi: mật ong và nước sôi lượng thích hợp, trộn khuấy đều cho uống. Dùng cho trẻ còn bú bị táo bón.
Rượu mật ong: rượu trắng hòa mật ong lượng thích hợp uống. Dùng cho trường hợp nổi mề đay, sẩn ngứa.
Kiêng kỵ: Người có thấp nhiệt tích trệ tiêu chảy không dùng.